Denk je aan een klimaatactivist dan denk je misschien sneller aan Greta Thunberg dan aan demonstrerende opa’s en oma’s. Maar kijk uit dat je die laatste groep niet serieus neemt. Dat ze nog steeds veel invloed kunnen hebben bewees een groep Zwitserse klimaatoma’s. Voor een van de invloedrijkste rechtbanken van Europa.
Op maandag 8 april 2024 werd in het Franse Straatsburg geschiedenis geschreven. Rechters van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelden dat de Zwitsere regering met ontoereikend klimaatbeleid de mensenrechten van zijn oudere inwoners schendt. Een baanbrekend moment in de juridische strijd tegen klimaatverandering. De zaak was aangekaart door een groep opmerkelijke vrouwen: Zwitserse dames (de ‘KlimaSeniorinnen’) tussen de 79 jaar en bijna 90 jaar oud.
Inspiratie voor andere activisten
Met vastberadenheid stonden zij voor een van de meest invloedrijke rechtbanken van Europa. Volgens de oma’s maakt de snelle toename van hittegolven oudere vrouwen ziek. De rechter gaf de oma's gelijk en stelde vast dat de Zwitserse overheid te weinig heeft gedaan om haar burgers te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Deze uitspraak is niet alleen een overwinning voor deze moedige vrouwen. Het zal ook andere activisten inspireren om nalatige overheden, binnen het kader van mensenrechten, aan te spreken.
Als juriste volgde ik deze zaak op de voet. Tegelijkertijd werd ik persoonlijk geraakt door de moed van deze Zwitserse klimaatoma's. Ze lieten me weer eens inzien dat het niet alleen aan jongeren of scholieren is om op te staan voor een groenere en duurzamere wereld.
“De rechtbank lijkt steeds meer de aangewezen plek voor burgers om rechtvaardigheid en klimaatactie te eisen.”
Oprichter & auteur Rechten van de natuur
Soms voelt dat wel zo. Onlangs vertelde een jongerenactiviste van een jeugdpanel van het Wereld Natuur Fonds dat zij vaak schouderklopjes krijgt van politici. ‘Blijf zo doorgaan,’ zeggen ze tegen haar. Alsof zij zelf niets meer hoeven te doen voor de toekomst van hun kinderen en kleinkinderen.
Jong én oud houdt overheid scherp
De rechtbank lijkt steeds meer de aangewezen plek voor burgers om rechtvaardigheid en klimaatactie te eisen. Dat is niet gek in een wereld waarin politici het grotendeels nalaten om te zorgen voor een groene en rechtvaardige toekomst. In plaats van te wachten op maatregelen van bovenaf, nemen burgers zélf de teugels in handen. De KlimaSeniorinnen bewezen dat iedereen, jong of oud, de macht heeft om de koers van de overheid te veranderen.
Klimaatactie is dus niet alleen weggelegd voor de jonge Greta’s van deze wereld. Hoe cool is het dat deze klimaatoma’s, terwijl ze aardig op leeftijd zijn (disclaimer: hier spreekt een jong mens) een steentje hebben bijgedragen aan een groenere, schonere en duurzamere wereld. Voor alle kinderen en kleinkinderen. Leeftijd is voor hen geen barrière om actie te nemen voor de toekomst van onze planeet.
Als ik aan mijn oma denk, zie ik een betrokken grootouder voor me. Een vrouw die 45 jaar geleden besloot om vegetarisch te leven, toen het nog niet hip was en kookboeken en supermarkten nog weinig alternatieven boden. Of ik denk aan mijn overgrootoma, die mij inspireerde om restjeskoningin te worden. Wat een helden, die opa’s en oma’s. Laten we ze vooral betrekken bij het inrichten van onze toekomst. Rechters maak je toga maar nat.
